สารบัญ
- ฟันปลอมทั้งปากคืออะไร
- ทำไมต้องใส่ฟันปลอมทั้งปาก
- ฟันปลอมทั้งปากมีกี่แบบ
- ฟันปลอมทั้งปากแบบไม่มีตัวยึด
- ฟันปลอมทั้งปากแบบมีตัวยึด
- อาการที่มักเจอเมื่อใส่ฟันปลอมในระยะแรก
- เคล็ดลับการดูแลฟันปลอม
- FAQ : คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับฟันปลอมทั้งปาก
ในช่วงชีวิตนึงคงไม่มีใครอยากมีฟันปลอมอยู่ในปาก แต่ด้วยเหตุผลใดก็ตามที่ทำให้เราไม่สามารถรักษาฟันแท้ชุดสุดท้ายไว้ได้ จึงเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องใส่ฟันปลอมเพื่อทดแทนฟันธรรมชาติที่สูญเสียไป อาจจะซี่เดียว หรือ หลายซี่ก็ได้ จนไปถึงเสียหมดทั้งปาก โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ ฟันปลอมทั้งปาก จึงเป็นสิ่งจำเป็น นอกจากต้องไว้ใช้เคี้ยวอาหารแล้ว ยังต้องใช้ฟันปลอมไว้พูด และที่สำคัญเพื่อไม่ให้เกิดการสูญเสียความสูงของใบหน้า ซึ่งจะทำให้ดูแก่มากขึ้นไปอีก ส่งผลเสียให้กับความมั่นใจที่จะออกสังคมหรือพูดคุยกับเพื่อนฝูงอีกด้วย
ฟันปลอมทั้งปากคืออะไร
การทำฟันปลอมถอดได้ทั้งปากใช้กับผู้ที่มีการสูญเสียฟันทุกซี่ในช่องปาก อาจจะเป็นฐานพลาสติกหรือฐานโลหะก็ได้ ในปัจจุบัน มีทั้งแบบวางอยู่บนสันเหงือกเฉยๆ และแบบที่มีการใช้รากเทียมเพื่อใช้เป็นหลักช่วยยึดฟันปลอมถอดได้ทั้งปากมีการยึดอยู่ที่ดีขึ้น
ทำไมต้องใส่ฟันปลอมทั้งปาก
- ช่วยให้สามารถบดเคี้ยวอาหารให้ละเอียดขึ้นได้ดีขึ้น และช่วยลดการทำงานของกระเพาะ เพราะอาจจะทำให้เกิดท้องอืด เฟ้อได้ และจะส่งผลเสียต่อกระเพาะอาหารในระยะยาวด้วย
- ช่วยให้ใบหน้าของผู้ป่วยดูอายุน้อยลงกว่าเดิมขึ้นขึ้น คนที่ไม่มีฟัน ใบหน้าส่วนล่างจะสั้นทำให้หน้าดูสั้นลง บริเวณริมฝีปากยุบ คางแหลม น้ำลายจะมากองที่มุมปาก
- การใส่ฟันปลอมจะช่วยให้ใบหน้าดูอูมขึ้น เด็กขึ้น
- ช่วยให้ผู้ป่วยมีความมั่นใจมากขึ้น และออกงานสังคมได้อย่างมั่นใจขึ้น
ฟันปลอมทั้งปากมีกี่แบบ
ฟันปลอมทั้งปากในปัจจุบันมี 2 แบบ ซึ่งทั้ง2 แบบจะมีส่วนประกอบคล้ายๆกัน คือมีฐานฟันปลอมจะทำมาจากอะคริลิกสีเนื้อสำหรับสวมครอบเหงือก มีทั้งแบบเป็นพลาสติกทั้งชิ้น หรือฐานโลหะเพื่อเพิ่มความแข็งแรงแล้วหุ้มด้วยอะคริลิกสีเนื้ออีกช้นหนึ่งก็ได้ ฐานของฟันปลอมด้านบนจะคลุมทับเพดานปาก ส่วนฟันปลอมด้านล่างจะมีรูปร่างเหมือนเกือกม้า โดยเว้นช่องว่างไว้สำหรับลิ้น ที่มีความแตกต่างกันคือ
- ฟันปลอมทั้งปากแบบไม่มีตัวยึด
- ฟันปลอมทั้งปากแบบมีตัวยึด โดยฟันปลอมยึดกับรากเทียม
ฟันปลอมทั้งปากแบบไม่มีตัวยึด (Conventional Full Denture)
เป็นฟันปลอมทั้งปากแบบดั้งเดิม ซึ่งในปัจจุบันก็ยังเป็นที่นิยมอยู่ เนื่องจากมีราคาถูก เป็นฟันปลอมที่มีฐานด้านบนจะคลุมทับเพดานปาก ส่วนฟันปลอมด้านล่างจะมีรูปร่างเหมือนเกือกม้าวางอยู่บนสันเหงือกทั้งบนและล่าง การยึดอยู่ของฟันปลอมต้องอาศัยแรงสูญญากาศจากฟันปลอมกับเพดานดูดซึ่งกันและกัน ดังนั้นจะมีปัญหาที่ฟันล่างจะหลุดง่ายมากเนื่องจากการเกิดสูญญากาศระหว่างฟันปลอมกับสันเหงือกในฟันล่างจะเกิดยากมากหรือไม่เกิดเลย ดังนั้น ฟันปลอมชนิดนี้จะอยู่ได้ดี ต้องอาศัยการฝึกและมีทักษะการใช้กล้ามเนื้อลิ้น แก้ม ริมฝีปาก เป็นอย่างมาก และมีองค์ประกอบอื่นๆ เช่น น้ำลาย เพื่อช่วยให้ฟันปลอมอยู่ได้และใช้งานได้
นอกจากนี้เมื่อใช้ไปนานๆ
- กระดูกเบ้าฟันเดิมจะทรุดตัวลง ความสูง อิ่มของสันเหงือกก็เริ่มเตี้ยลงจนกระทั่งแบนราบ
- ฟันปลอมหลวม ไม่กระชับ บางครั้งเวลาพูดก็หลุดออกมา
- เคี้ยวและบดอาหารได้ไม่ละเอียด
- เวลากัดเคี้ยวขณะรับประทานอาหารฟันปลอมมักกดเหงือกเจ็บเนื่องจากฟันปลอมเคลื่อนที่ไปมา
- ปัญหาเรื่องระบบทางเดินอาหารเพราะอาหารไม่ย่อย ขาดสารอาหาร เพราะไม
- สามารถเคี้ยวและรับประทานอาหารได้ครบหมู่ตามปกติ
- คนไข้ฟันปลอมทั้งปากมักมีปัญหาที่ฟันปลอมล่างมากกว่าฟันปลอมบน เนื่องจากข
- กรรไกรบนมีเพดานปากที่โครงสร้างเป็นกระดูกแข็งจึงมีการละลายตัวน้อยมากเมื่อเทียบกับกระดูกเบ้าฟัน ดังนั้นเพดานแข็งยังช่วยพยุงฟันปลอมบนได้มากกว่าฟันปลอมล่างที่มีลิ้นอยู่ตรงกลาง เมื่อลิ้นมีการขยับซ้ายขวา ขึ้นและลง ฟันปลอมล่างจึงโคลงไปมาพร้อมจะหลุดออกจากปากคนไข้ตลอดเวลา
ฟันปลอมทั้งปากแบบมีตัวยึด โดยฟันปลอมยึดกับรากเทียม ( Dental implant retained – overdenture)
จากปัญหาที่กล่าวมาทั้งหมดของฟันปลอมทั้งปากแบบดั้งเดิม จึงมีการพัฒนาให้ฟันปลอมยึดกับรากเทียม และรากเทียมก็ทำหน้ามี่ยึดกับสันเหงือกอีกทีหนึ่ง ดังนั้นจึงสามารถแก้ปัญหาของฟันปลอมแบบดั้งเดิมทั้งหมด ซึ่งจะช่วยให้เคี้ยวอาหารได้ละเอียดขึ้น ไม่ต้องคอยกังวลว่าฟันปลอมจะหลุดขณะทานอาหารหรือระหว่างการพูดคุย ซึ่งเป็นการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ที่ใส่ฟันปลอมทั้งปากดีขึ้นอย่างมากมาย เหมาะกับผู้ที่สูญเสียไปทั้งปากเป็นเวลานานและมีการละลายของกระดูกขากรรไกรมาก สันเหงือก กระดูกขากรรไกรมีลักษณะแบนเตี้ย เนื่องจากกระดูกขากรรไกรมีการละลายตัวมากหลังจากการถอนฟัน ประโยชน์ของฟันปลอมทั้งปากแบบมีตัวยึด พอสรุปได้ดังนี้
- เพิ่มประสิทธิภาพการบดเคี้ยว
- ความยึดอยู่ของฟันปลอมดีกว่าการใช้ฟันปลอมแบบดั้งเดิม
- การออกเสียงและการสนทนาเป็นธรรมชาติมากขึ้น ไม่ต้องกังวล ฟันปลอมจะหลวมหรือหลุด
- ให้ความรู้สึกเป็นธรรมชาติมากกว่าการใส่ฟันปลอมแบบดั้งเดิม เนื่องจากไม่มีส่วนของฟันปลอมที่คลุมบนสันเหงือกหรือเพดานปาก
- การละลายตัวของกระดูกขากรรไกรรอบๆรากเทียมลดลง
- สามารถถอดออกและทำความสะอาดได้ง่ายเหมือนฟันปลอมแบบดั้งเดิม
อาการที่มักเจอเมื่อใส่ฟันปลอมในระยะแรก
- ความรู้สึกเต็มปาก เหมือนอมของชิ้นใหญ่ๆไว้ในปาก
- น้ำลายออกเยอะ เพราะเสมือนมีอาหารอมอยู่ในปากตลอดเวลา น้ำลายจึงไหลออกมาเพื่อย่อยอาหาร ต้องหัดกลืนน้ำลายลงไปอย่าบ้วนทิ้ง อาจจะกลืนน้ำลายลำบาก สัก 2-3 สัปดาห์ก็จะเคยชิน อาการนี้จะหายไปเอง 1 เดือน
- พูดไม่ค่อยชัด ต้องหมั่นฝึกพูดขณะใส่ฟันปลอมอยู่ในปาก หัดอ่านหนังสือออกเสียงดัง อย่างช้าๆ แล้วลิ้นก็จะเรียนรู้เอง
เคล็ดลับการดูแลฟันปลอม
- แปรงฟันปลอมด้วยแปรงสีฟันขนนุ่มร่วมกับการใช้น้ำสบู่หรือน้ำยาล้างจาน หรือยาสีฟัน ชนิดครีม เพื่อขจัดเศษอาหารและคราบแบคทีเรียบนฟัน ทุกครั้งหลังอาหารแล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาด
- ไม่ควรใช้ยาสีฟันชนิดผงหรือผงขัด เพราะจะทำให้ฟันปลอมที่เป็นพลาสติกเป็นรอยขูดขีดจะทำให้ดูเก่าและเสื่อมอย่างรวดเร็ว
- ขณะถือฟันปลอมอยู่ในมือ ด้านล่างจะต้องมีผ้าขนหนูหรืออ่างน้ำรองรับ ทั้งนี้เป็นเพราะฟันปลอมบอบบางมากและอาจตกลงมาแตกได้
- หากฟันปลอมแตก หัก บิ่น หรือหลวม ให้ไปพบทันตแพทย์ อย่าพยายามปรับ ฟันปลอมด้วยตัวเอง เพราะอาจทำให้ฟันปลอมของคุณเสียหายจนซ่อมไม่ได้
- ให้แช่ฟันปลอมในน้ำยาล้างฟันปลอมหรือน้ำเปล่า เมื่อถอดออกทุกครั้ง อย่าปล่อยให้แห้งเด็ดขาด
- ห้ามใช้น้ำร้อนล้างฟันปลอม เพื่อฆ่าเชื้อ เพราะอาจทำให้ฟันปลอมบิดงอจนใช้งานไม่ได้
- แปรงนวดเหงือก ลิ้น และเพดานปากด้วยแปรงขนนิ่ม ทุกเช้าก่อนใส่ฟันปลอม เพื่อช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิตในเนื้อเยื่อและขจัดคราบแบคทีเรีย
- หากเกิดคราบสีน้ำตาล หรือคราบอาหารที่ล้างไม่ออก ให้ใช้เม็ดฟู่สำหรับแช่ทำความสะอาดฟันปลอมเป็นครั้งคราว ซึ่งสามารถหาซื้อได้ตามคลินิกทันตกรรม หรือห้างสรรพสินค้าทั่วไป
FAQ : คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับฟันปลอมทั้งปาก
ฟันปลอมทั้งปากบนและล่างชนิดถอดได้ เบิกได้เท่าที่จ่ายจริงในวงเงินไม่เกิน 4,400 บาท ภายในระยะเวลา 5 ปี นับแต่วันที่ใส่ฟันเทียม
คือ รากเทียมที่ใช้ยึดฟันปลอมไม่ไห้หลุด หรือกระดก โดยรากฟันเทียมจะยึดที่กระดูกขากรรไกรอีกทีนึง ทำให้ฟันปลอมอยู่นช่องปากอย่างมั่นคง ไม่กระดก
เหมาะกับผู้ที่ต้องใช้ฟันปลอมทั้งปาก แต่สันกระดูกและเหงือกที่เล็กและแบนราบ ไม่เหมาะกับการใช้ฟันปลอมแบบดั้งเดิม
ฟันปลอมทั้งปากมี 2 แบบ คือ แบบไม่มีตัวยึด และ แบบมีตัวยึดโดยฟันปลอมยึดกับรากเทียม แบบหลังจะดีกว่าเพราะสามารถทำได้กับลักษณะสันเหงือกได้เกือบทุกกรณี ซึ่งแน่นกว่าแบบดั้งเดิมแต่ราคาสูงกว่า
คือ ฟันปลอมทั้งปากแบบมีตัวยึดที่เป็นรากฟันเทียมโดยฟันปลอมยึดกับรากเทียมอีกที
ฟันปลอมทั้งปากฐานโลหะทำขึ้นเพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้กับฟันปลอมแล้วหุ้มด้วยอะคริลิกสีเนื้อเหงือกอีกชั้นหนึ่งเพื่อความเป็นธรรมชาติ มีความแข็งแรงและทนกว่าแบบฐานพลาสติกแต่ราคาสูงกว่า
ฟันปลอมแบบมีรากฟันเทียม สามารถเรียกได้หลายอย่าง เช่น ฟันปลอมทั้งปากแบบติดแน่น ฟันปลอมทั้งปากถาวร เป็นต้น
เมื่อคุณอายุมากขึ้น กล้ามเนื้อปาก ลิ้น ก็จะอ่อนแรง ประสิทธิภาพการควบคุมกล้ามเนื้อต่างๆลดลง นอกจากนี้ สันกระดูก สันเหงือก ก็จพมีการหดตัวลง สันกระดูกแบนมากขึ้น ส่งผลให้ฟันปลอมหลวม ขยับได้เวลาใช้งาน ทำให้เคี้ยวอาหารลำบาก และระคายเคืองเหงือก ดังนั้น ควรพบทันตแพทย์เพื่อตรวจฟันอย่างน้อยปีละครั้ง บางครั้ง อาจจะต้องเสริมฐานฟันปลอมให้กระชับมากขึ้นหรือเปลี่ยนฐานฟันใหม่เลยก็เป็นได้ การเปลี่ยนฐานฟันใหม่หมายถึงการเปลี่ยนฐานฟันปลอม แต่ยังใช้ตัวฟันอันเดิม
จะใช้เวลาประมาณ 1 เดือน ก็จะชิน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นจะปรับตัวได้ดีแค่ไหน ขึ้นอยู่กับการฝึกการใช้ฟันปลอม คือต้องใส่ฟันปลอมตลอดเวลาในขณะทำกิจกรรมต่างๆ เช่น พูด กินอาหาร ดื่มน้ำ อ่านหนังสือออกเสียง เป็นต้น โดยถอดออกได้เฉพาะตอนทำความสะอาดและตอนนอนเท่านั้นไม่ควรถอดฟันปลอมออกบ่อยเกินไป